Thực trạng phát triển kinh tế và việc chăm lo đời sống người lao động

 

Nhìn lại quá trình phát triển kinh tế xã hội 15 năm qua, Bình Dương tự hào luôn luôn là tỉnh trong tốp dẫn đầu của cả nước do nhanh, nhậy nắm bắt thời cơ, đẩy mạnh phát triển công nghiệp với mức tăng trưởng cao, đưa tổng sản phẩm trong tỉnh vào giai đoạn 1997 – 2000 tăng bình quân 13%, giai đoạn sau năm 2000 tăng 15,4%. Tổng sản phẩm bình quân đầu người năm 1997 là 5,8 triệu đồng, năm 2000 là 8,2 triệu đồng, năm 2010 là 30 triệu đồng. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng Công nghiệp - đô thị dịch vụ - nông nghiệp với tỷ lệ tương ứng 63% - 32,6% - 4,4%. Hàm chứa trong các tỷ lệ trên là những bước phấn đấu, bứt phá ngoạn mục của các thành phần kinh tế, của các doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn, của lực lượng lao động hùng hậu hàng triệu người đang ngày đêm bám sản xuất tạo ra nhiều sản phẩm, tạo giá trị gia tăng của kinh tế trong tỉnh .

 

 Bên cạnh sự thành công đó, vấn đề nhà ở cho người lao động ngay từ những ngày đầu phát triển kinh tế, vẫn là mối quan tâm lớn của nhiều cấp lãnh đạo của tỉnh và các doanh nghiệp. Nhưng dù muốn, vào thời đầu phát triển, do không có vốn nên lo chưa kịp. Trong cái khó, tỉnh đã kêu gọi các thành phần kinh tế, nhất là những hộ dân tái định cư sau khi giao đất làm công nghiệp, nhân dân ở các vùng xung quanh các khu công nghiệp, xây dựng nhà trọ cho thuê  với một số chính sách như miễn thuế, trợ giúp vật liệu. Một số doanh nghiệp lớn ở các khu công nghiệp cũng đã tự chủ, tự xây nhà ở cho công nhân nhưng chỉ đáp ứng được các đối tượng hạn chế. Trên thực tế việc xây dựng nhà trọ ở nhiều khu vực dân cư vẫn do dân tự phát. Quá trình xây dựng và vận hành nhà trọ do tỉnh thiếu quy hoạch, thiếu hướng dẫn, không quản lý được nên các chuẩn mực, tiêu chuẩn nhà ở bảo đảm cho người lao động sống tốt hơn còn nhiều bất cập. Đi vào các khu nhà trọ, ta dễ nhận ra những phòng trọ xây cất tạm thời bằng tường gạch, mái tôn, nền xi măng và gạch men chất lượng thấp, diện tích từ 8 đến 12m2 cho 3 đến 5 người ở với giá từ 350.000 đồng đến 600.000 đồng. Ngoài ra còn thiếu hẵn các dịch vụ tiện ích xã hội như khu văn hóa vui chơi giải trí và nhất là an ninh trật tự. Ba năm gần đây tỉnh Bình Dương đã đầu tư xây dựng 28 khu nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp. Nhưng  chỉ có khoảng 13.480 người được hưởng lợi từ các dự án, với diện tích 206.000m2 diện tích sàn đã triển khai chỉ đáp ứng được 2,48% nhu cầu nhà ở xã hội. Cộng với 180.000 phòng trọ của dân xây, diện tích 1.800.000m2, đã giải quyết chỗ ở cho thêm 450.000 lao động, phần nào đã khắc phục khó khăn, tạo sự ổn định nguồn nhân lực cho đầu tư phát triển.

 

Vấn đề nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp cũng được Chính phủ đặc biệt quan tâm, thể hiện tại NQ 18/NQ-CP ngày 20 tháng 4 năm 2009. QĐ số 66/2009/QĐ-TTg và QĐ số 67/2009QĐ-TTg, ngày 24/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ. Nội dung của NQ và các QĐ trên là việc Chính phủ ban hành một số cơ chế, chính sách nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở cho học sinh, sinh viên, cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp tập trung, người có thu nhập thấp tại các khu đô thị. Khi triển khai các chủ trương trên, các doanh nghiệp đầu tư gặp rất nhiều khó khăn khiến nhà ở xã hội không thể đến tay người có thu nhập thấp. Nguyên nhân là giá thành xây dựng cao, từ 8 đến 12 triệu đồng/1m2 , trong khi 80 đến 90% người lao động có thu nhập trung bình thấp, không thể mua được. Còn xây nhà cho người có thu nhập thấp thuê, đề án này càng không thể thực hiện. Lý do, doanh nghiệp đầu tư được tiếp cận với nguồn vốn lãi suất thấp rất ít, không đủ để xây nhà cho thuê. Nếu vay vốn với lãi suất cao để xây nhà thì giá cho thuê không đủ hoàn vốn. Chưa nói đến nhiều rủi ro, rắc rối do công tác quản lý, do không thu hồi được tiền thuê nhà. 

 

Cơ sở để xây dựng nhà ở xã hội của Becamex IDC.

 

Xuất phát từ sự quan tâm đặc biệt của lãnh đạo tỉnh Bình Dương đối với người lao động làm việc trong các khu công nghiệp.

 

Tiếp tục lộ trình của tỉnh Bình Dương về xây dựng nhà ở xã hội. Becamex IDC quyết định gánh một phần trọng trách với tỉnh nhằm giảm bớt gánh nặng về đầu tư xây dựng nhà ở an sinh xã hội cho người lao động có thu nhập thấp đang sinh sống và làm việc tại Bình Dương. Quán triệt từ quan điểm “An cư lạc nghiệp”, tạo mọi điều kiện thuận lợi để người lao động được sở hữu một căn hộ của riêng mình. Đồng thời giải quyết được tương quan tác động ba chiều giữa doanh nghiệp đầu tư cơ sở hạ tầng công nghiệp, doanh nghiệp đầu tư dự án sản xuất công nghiệp, nguồn nhân lực ổn định cho sản xuất. Qua đó hình thành và phát triển các hoạt động dịch vụ.

 

Đề án nhà ở xã hội Becamex được thực hiện theo phương thức : xây dựng – bán, xây dựng đến đâu, bán đến đó, không cho thuê và được triển khai tại thị xã Thủ Dầu Một, thị xã Thuận An, thị xã Dĩ An, huyện Bến Cát, huyện Tân Uyên, với tổng diện tích đất xây dựng 1.306.876 m2, diện tích xây dựng 511.811m2, diện tích sàn xây dựng 2.725.850 m2, cung cấp 64.700 căn hộ cho 164.000 người ở. Bao gồm 37 khu nhà ở an sinh xã hội được bố trí xây dựng ở các địa phương, căn cứ theo tình hình lao đông, dân cư, nhu cầu nhà ở. Do đó tại Bến Cát bố trí 18 khu nhà ở an sinh xã hội. Thị xã Thủ Dầu Một bố trí 4 khu nhà ở an sinh xã hội. Thị xã Thuận An 7 khu. Thị xã Dĩ An 2 khu. Huyện Tân Uyên 6 khu với quy mô 1 trệt 4 lầu và một trệt 9 lầu. Các khu nhà 5 tầng kết hợp 10 tầng sẽ được xây dựng tại thị xã Thủ Dầu Một, thị xã Thuận An và Dĩ An để tiết kiệm quỹ đất. 

 

Thực ra khi quy hoạch xây dựng hạ tầng các khu công nghiệp của Becamex đều đã quy hoạch khu dịch vụ, tiện ích cho công nhân, trong đó có nhà ở. Toàn bộ 110 ha đất xây dựng nhà ở an sinh xã hội giai đoạn 1 đã được giải tỏa đền bù bồi thường và xây dựng xong cơ sở hạ tầng (nếu tính cả đất xây dựng hạ tầng thì diện tích trên được nhân đôi thành 220 ha). Nhà nước giao thêm 20 ha. Cư dân trong các khu nhà ở an sinh xã hội sẽ được hưởng các tiện ích hạ tầng kỹ thuật, xã hội chung của các khu đô thị hiện hữu. Bên trong các khu nhà sẽ có các dịch vụ tiện ích thiết yếu như khuôn viên, nhà trẻ, các cửa hàng, chỗ để xe, điểm thu gom rác, bảo đảm an toàn, vệ sinh. Các khối nhà đều được bảo đảm với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, đường giao thông nội bộ, sân bãi, cây xanh, hệ thống cấp thoát nước, cấp điện, có hành lang giữa, được thông gió và chiếu sáng tự nhiên, tạo ra các không gian cộng đồng và hình ảnh hài hòa thân thiện của một khu đô thị mới.

 

Về thiết kế kiến trúc, nghiên cứu kỹ từng công năng để tận dụng từng cm2 xây dựng. Áp dụng modul hóa trong thiết kế giúp tạo ra các cấu kiện điển hình nhằm đẩy nhanh tiến độ thi công và hạ giá thành. Các căn hộ có thể được tổ hợp để tăng diện tích gấp đôi, gấp ba. Tại các đơn nguyên dành sẵn những vị trí để gắn thêm thang máy chung khi có điều kiện. Diện tích căn hộ điển hình 30m2 (trong đó có 10m2 gác lững). Căn hộ 60m2 (có 20m2 gác lững). Nền và sàn lát gạch ceramic. Cửa đi và cửa sổ khung sắt, gắn kính có song sắt bảo vệ. Cầu thang lên gác lững bằng sắt hoặc đổ bê tông. Khu vệ sinh lát gạch ceramic nhám, tường ốp gạch ceramic bên dưới, phía trên sơn nước. Vị trí khu vực bếp bỏ trống sau này chủ hộ tự làm theo ý muốn. 

 

Về công nghệ xây dựng, áp dụng cùng lúc 5 công nghệ là: công nghệ sàn rỗng C-Deck; phương pháp gia cố nền đất yếu Top-base; công nghệ tường Panel Bê tông nhẹ; công nghệ nhà khung thép so le và biện pháp chống nóng mái bằng bê tông bọt giúp tiết kiệm thời gian thi công, giảm giá thành xây dựng, độ bền công trình tốt hơn.

Về phương án tài chính, do không hạch toán chi phí xây dựng hạ tầng vào giá thành xây dựng nhà ở nên giá bán căn hộ 30m2 dự kiến: tầng trệt 175 triệu đồng, tầng 2, 150 triệu đồng, tầng 3, 130 triệu đồng, tầng 4, 110 triệu đồng và tầng 5, 100 triệu đồng. Với mức giá trên chỉ tính thu hồi phần xây dựng công trình, mà không tính vào phần đất và hạ tầng khác, đem lại hiệu quả xã hội do ổn định nguồn nhân lực, tạo sức hấp dẫn mới cho thu hút đầu tư nhằm đẩy nhanh phát triển kinh tế xã hội của tỉnh.

 

Cơ chế bán nhà, người lao động nói chung trên địa bàn Bình Dương, có việc làm ổn định và được địa phương, đơn vị xác nhận chưa có nhà được đăng ký mua nhà và thanh toán tiền theo tiến độ ghi trong hợp đồng. Người lao động muốn mua nhà nếu chưa đủ tiền có thể hùn vốn hai, ba người chung mua một căn hộ cho người này trước, sau đó đăng ký mua tiếp cho người bạn khác. Nhiều doanh nghiệp muốn ổn định lực lượng lao động lâu dài có thể bỏ tiền ra mua nhà rồi giao lại cho công nhân bằng hình thức trừ dần vào tiền lương hàng tháng. Người mua nhà ở xã hội không được quyền chuyển nhượng khi chưa đủ 5 năm, tính từ thời gian ký kết hợp đồng. Trong trường hợp mua nhà đã thanh toán đủ tiền nhưng chưa đủ năm năm, có nhu cầu chuyển nhượng thì chỉ được chuyển nhượng cho đối tương đáp ứng đủ điều kiện theo quy định và được sự chấp thuận của chủ đầu tư. Giá bán không cao hơn mức giá nhà ở cùng loại tại thời điểm bán. 

 

Một số kiến nghị

Qua nghiên cứu kỹ các đề án, để bảo đảm hoàn chỉnh từ cơ chế chính sách đến phát triển dân sinh, theo yêu cầu của đề án, cần kiến nghị một số vấn đề:

Nhà nước đảm nhiệm phần đầu tư về mặt xã hội như khu thể thao, y tế, mẫu giáo, các cơ sở dạy văn hóa, dạy nghề nhằm nâng cao trình độ nghề nghiệp, sức khỏe, chất lượng cuộc sống cho người lao động,  bảo đảm việc làm ổn định, lâu dài.

 

Bên cạnh nguồn vốn tự có (từ 30-50%) của người lao động, nhà nước cần sớm có hỗ trợ nguồn vốn cho người lao động vay (từ 30 – 50%) để mua nhà với lãi suất thấp thông qua một số quỹ phát triển nhà ở, quỹ tiết kiệm nhà ở, quỹ đầu tư bất động sản, quỹ hỗ trợ, quỹ người nghèo… Mua được căn hộ riêng, coi như một khoản đầu tư của người lao động vào quá trình đô thị hóa.

 

                                                                                                                Bá Mười

Một số hình ảnh phối cảnh ngoại và nội thất: